‘Herman de Man’

Kees struikelde, over niks en verstoord keek hij omlaag. Zijn linkerklomp was compleet versleten en begon nu echt uit elkaar te vallen. Het was hoog tijd voor een paar nieuwe, maar het geld was op en de klompenboer kon tenslotte ook niet van de lucht leven. Nadat hij de koeien had gemolken zou hij ze zelf repareren.

In de verte kleurde de lucht al roze. De vroege zonnestralen wedijverden met het lichte frisse blauw van de ontwakende ochtend. Die heldere luchten verveelden nooit, steeds opnieuw was het van een bizarre schoonheid als de ochtend aanbrak. Zelfs als de lucht dreigend was, met zwarte donderwolken die zwaar van het water steeds dichterbij dreven De natuur was hier imposant, en door de uitgestrekte vergezichten fascinerend, elke dag opnieuw.

De warmte van de stal benam hem de adem, zoals elke ochtend, zelfs na al die jaren. Het was als thuiskomen. De vochtige atmosfeer, en de geur van mest en beesten. Van hooi en die modderige mufheid die ook vertrouwd rook. Kees pakte zijn melkruk, kroop onder de eerste koe en ging aan het werk. Hij had het koud vandaag, ondanks de warmte die van zijn koeien afstraalde. Zij sok was nat van de ochtenddauw en die verkilde hem. Net als de kilte die binnenin hem huisde, sinds zijn Greta weg was gegaan. Een kleine twee uur later stonden de melkbussen gevuld aan de weg om opgehaald te worden, het deel dat hij zelf gebruikte had hij in de deel gezet. Kees maakte zijn kaas en yoghurt zelf, en vlees was er ook zat. Op zijn boerderij was er geen honger, er was alleen maar armoede en eenzaamheid.

Hij had het aan zichzelf te danken, dat wist hij ook. Greta was het beu geweest, zijn stugge weerbarstige norsheid. Hij was geen geboren prater en ze had dondersgoed geweten waar ze aan begon toen ze zijn aanzoek accepteerde. De grote schuur rook naar zaagsel, hout en lijm en vanonder de werkbank pakte Kees het stuk leer waar hij zijn klompen mee lapte. Geroutineerd sloeg hij de nagels in zijn klomp, maakte het stuk leer eraan vast, en liep op de gerepareerde klomp terug naar de warmte van de keuken. Zijn natte sok legde hij op de kachel die hij nog wat opstookte. De havermout die hij er die ochtend op had gezet was heet en dik, en terwijl hij uit het raam keek at hij zonder iets te proeven.

Kees

De beelden die hem ’s nachts uit zijn slaap hielden roerden zich nu ook in zijn hoofd, vandaag nog meer dan anders. Het verdriet, de pijn, en zijn onmacht om te troosten woekerden voort in zijn lijf. De enorme hoeveelheid bloed in de wasteil was luguber geweest, net als het wanhopige gehuil van Greta en het veel te vroeg geboren en overleden kindje in haar handen. Het was minuscuul geweest, en welhaast doorzichtig. Zonder omhaal had hij het uit haar handen genomen en begraven achterin de moestuin. Hij was na het voorval nog stugger geworden, nog norser, nog stiller. Maar het vrat onherroepelijk aan hem, Greta’s zoute tranen die haar kussen elke nacht doordrenkten en zijn groeiende onvermogen om haar te troosten. Het verlies van hun zoon had ook geleid tot het verlies van zijn vrouw. Op een dag was ze gewoon het erf afgelopen, met in haar hand enkel haar gele koffertje. Ze had haar zondagse jurk, het lint van haar trouwboeket en de romper die ze al had gebreid voor het kind dat ze verwachtte meegenomen.

Kees zette zijn lege kom in de gootsteen en liep over het erf zijn polderland in. De zon klom steeds wat hoger en een dikke nevel omsluierde haar stralen, de vochtigheid van de dag zorgde voor een vreemde benauwdheid en het zweet vormde al straaltjes op zijn rug.

De weilanden strekten zich voor hem uit, vertrouwd en groen, die lieten hem tenminste niet alleen. De grond was vochtig, en veerde mee met zijn stap, zijn polderland waar zijn hart voor eeuwig mee verbonden was. Eigenlijk moest hij aan het leeghalen van de sloten beginnen, maar hij kon de moed niet vinden. Vandaag niet. Niet op de sterfdag van hun zoon, nu alweer een jaar geleden. Zijn Greta zou vast ook een slechte dag hebben vandaag. Was ze maar hier. Dan zou hij zijn arm om haar heen slaan, zeggen dat het hem speet en haar meenemen naar dat speciale plekje achterin de moestuin. Tijdens de zes maanden die verstreken waren sinds haar vertrek had hij er een gedenkplekje van gemaakt. Van de omgewaaide eik, die tijdens een zomerstorm de geest had gegeven, had hij een bankje gemaakt en hij had een roos geplant. Een gele, Greta’s favoriete kleur. Een eenvoudig kruis stond op het kleine begraafplaatsje en Kees kwam er steeds vaker. Hij voerde gesprekken met zijn zoon. Over het leven, over het verdriet dat hem verteerde en de liefde die hij voelde voor zijn moeder. In het begin schaamde hij zich, voor zijn zwakte en de hardop uitgesproken woorden. Maar het wende, de openheid, en hij begon eraan gehecht te raken.

Kees liep langzaam terug door het land. In de verte draaiden de wieken van de molen met hun rustgevende en vertrouwde gezwiep. Hij zou morgen ook meel halen, en weer verse broden bakken. Morgen, allemaal morgen. Vandaag had hij nergens kracht voor. In gedachten liep hij terug, langs de met kroos gevulde sloten en de opgeschrikte weidevogels die over zijn hoofd scheerden. De houten schommel op het erf, die hij ooit als verrassing had opgehangen, wiegde lusteloos heen en weer in de warme bries. Bij de deur van de keuken stond een geel koffertje en terwijl Kees richting het graf van zijn zoon liep hoorde hij een zachte stem een kinderliedje zingen. De heldere stem zorgde voor kippenvel over zijn hele lijf en een hervonden hoop vulde zijn buik. Op het bankje bij het graf zat zijn Greta. Haar handen liefkoosden haar dikke buik en heel even zag hij haar lieve gezicht van pijn vertrekken. Kees hield zijn adem in maar Greta zuchtte alleen maar terwijl ze bleef wrijven, en lachte daarna een stralende lach. Naar hem en vervolgens naar haar buik die ze liefdevol bleef aaien. ‘Nog niet liefje, zei ze, nog niet’